Sale sądowe na przestrzeni lat były świadkiem licznych rozpraw, podczas których na twarzach adwokatów malowały się wątpliwości co do niewinności swoich klientów. Im poważniejsze oskarżenie, tym większego profesjonalizmu i zimnej krwi wymaga wywiązanie się ze swojego obowiązku. W końcu każdy ma prawo do obrony, a sukces współpracy zależy od pełnej szczerości. Czy jednak adwokat może zdradzić obciążające klienta fakty, do których ten przyznał mu się w pełnym zaufaniu? Czy istnieje zwolnienie od tajemnicy adwokackiej?
Co obejmuje tajemnica adwokacka?
Zgodnie z ustawą z maja 1982 r. Prawo o adwokaturze adwokat jest zobowiązany zachować w tajemnicy wszystko, czego dowiedział się w ramach świadczenia swoich usług prawnych. Zgodnie z art. 6. obowiązek ten jest nieograniczony w czasie, zatem nie wygasa w momencie zamknięcia sprawy. Warto jednak podkreślić, że w ust. 4 podkreślono, że tajemnica adwokacka nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie ustawy z 2000 roku, która dotyczy prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Tajemnicą adwokacką objęte są wszelkie notatki, dokumenty i wiadomości pozyskane od klienta oraz innych osób. Obowiązek dyskrecji dotyczy adwokata, jego współpracowników i osób przez niego zatrudnionych.
Co grozi za złamanie tajemnicy adwokackiej?
Zawód adwokata stanowi jeden z zawodów zaufania publicznego. Klient decydując się na skorzystanie ze wsparcia prawnego, wyznaje adwokatowi prawdę na temat przedmiotu sprawy. Nie zawsze jest ona zgodna z tym, co później w sądzie przedstawia obrońca. Jego obowiązkiem jest bowiem bronić interesów klienta, czyli walczyć o uniewinnienie lub najniższy wymiar kary. Niektórzy adwokaci decydują się jednak na wyznanie prawdy, łamiąc tym samym tajemnicę adwokacką. Prawnik, który zdecydował się na taki krok, może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną lub odszkodowawczą wobec klienta. Zgodnie z art. 266 Kodeksu Karnego podlega on także karze grzywny, a nawet pozbawieniu wolności do lat 2.
Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej
Zgodnie z art. 180 Kodeksu Postępowania Karnego istnieje jednak wyjątkowa sytuacja, w której adwokat może zostać zwolniony z tajemnicy adwokackiej, a jej wyjawienie nie będzie wiązało się z konsekwencjami prawnymi wobec obrońcy. Zgodnie z tym artykułem adwokat może być przesłuchany w sprawie treści tajemnicy tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a żaden inny dowód nie może potwierdzić danych okoliczności. Należy zauważyć, że treść tego przepisu jest dość ogólnikowa, przez co podatna na nadmierne wykorzystywanie do celów prywatnych.
Kwestia zwolnienia z tajemnicy adwokackiej jest bardzo kontrowersyjna. Z jednej strony adwokat w sprawie o seryjne morderstwo, który świadomie broni winnej osoby, może postrzegać siebie jako współwinnego śmierci wszystkich przyszłych ofiar. Z drugiej jednak strony prawnik, który zgadza się na przesłuchanie i korzysta z możliwości zwolnienia z tajemnicy adwokackiej, podważa swój autorytet. Traci swoją pozycję w środowisku, a klienci wybierając obrońcę, będą stronić od adwokatów, na których karierze kładzie się niekorzystny cień ujawnienia tajemnic swojego klienta.