Prawem w ujęciu przedmiotowym, określa się system norm prawnych — ogólnych, abstrakcyjnych i jednoznacznych zakazów lub nakazów postępowania, które zaistniały w związku z funkcjonowaniem państwa oraz społeczeństwa. Z kolei powiedzenie, że ma się do czegoś prawo, definiuje je w ujęciu podmiotowym. W Polsce można wyróżnić kilkanaście gałęzi prawa. Poznaj wszystkie podstawowe pojęcia i dowiedz się, gdzie i w jakiej sprawie udać się po pomoc.
Gałęzie prawa
Prawo można podzielić ze względu na metodę regulacji na prawo wewnętrzne: konstytucyjne, cywilne, pracy, karne, administracyjne, rodzinne i opiekuńcze, finansowe, podatkowe, handlowe oraz prawo międzynarodowe określające normy regulujące stosunki między państwami i organizacjami międzynarodowymi. Jeżeli chcemy podzielić prawo ze względu na przedmiot regulacji – na przykład prawo autorskie, bankowe, celne, medyczne czy naukowe.
Źródła prawa
Źródła prawa można podzielić na te sensu stricto (z łac. fontes iuris oriundi) oraz źródła poznania prawa (z łac. fontes iuris cognoscendi). Pod pierwszym pojęciem kryją się akty normatywne zawierające przepisy oraz tryb tworzenia poszczególnych aktów. Źródła poznania prawa obejmują materiały służące poznaniu i wszelkie formy przekazu, na przykład dokumenty, książki, naukowe publikacje czy nawet Internet.
Prawo wewnętrzne
Najczęściej pojawia się pierwszy podział. Prawem konstytucyjnym nazywa się zespół norm, które regulują ustrój polityczny, społeczny i gospodarczy państwa. Przepisy zapisane w Konstytucji stanowią nadrzędną wartość, a każdy akt prawny wydany w danym kraju musi być z nią zgodny. Pozostałymi źródłami prawa konstytucyjnego są ustawy, akty władzy wykonawczej o mocy ustawy na przykład rozporządzenia, regulaminy parlamentarne. Zgodnością ustaw z Konstytucją zajmuje się Trybunał Konstytucyjny.
Stosunki pomiędzy podmiotami reguluje prawo cywilne. Źródłem jest Kodeks cywilny — ustawa z 23 kwietnia 1964, obowiązująca od 1 stycznia 1965. Stosunki pomiędzy osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, którym ustawy przyznały zdolność prawną powinny wynikać z poszczególnych przepisów. Klasyczne prawo cywilne można podzielić na część ogólną, prawo rzeczowe, zobowiązań, spadkowe i rodzinne. W sytuacjach dotyczących bezpośrednio wpływu na życie pomocną dłoń pod wykwalifikowany adwokat.
Prawo pracy reguluje stosunki pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Głównym źródłem jest Kodeks pracy oraz wydane na jego podstawie akty. Można znaleźć w nim zapisy o nawiązywaniu stosunków pracy oraz ich zrywania, odpowiedniego traktowania pracowników bez względu na rasę, płeć, wyzwanie, a także o tworzeniu organizacji zawodowych.
Prawo karne zawiera przepisy, które regulują normy w kwestii ponoszenia odpowiedzialności karnej za czyny zabronione. Źródłem są: Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego i Kodeks karny wykonawczy. Odmianą jest również prawo karne skarbowe (reguluje je Kodeks karny skarbowy). Znawcy wyróżniają różne funkcje prawa karnego – sprawiedliwościową (poczucie sprawiedliwości wynikające z ukarania przestępcy), ochronną, gwarancyjną, kompensacyjną, prewencyjną i instrumentalną.
Prawo administracyjne – gałąź prawa, która reguluje działalność administracyjną podmiotów. Dotyczy administracji publicznej. Składa się z trzech elementów – prawa ustrojowego, materialnego oraz procesowego. Pierwsze dotyczy funkcjonowania administracji publicznej, tworzenia i obsadzania organów i ich urzędów, a także ich wzajemnych relacji. Prawo materialne mówi o obowiązkach i możliwościach organów administracji oraz obywateli. Prawo procesowe określa zasady, sposób oraz czynności, które można podjąć celem wykonania prawa administracyjnego. Dodatkowo, można tutaj wyróżnić prawo urzędnicze, które dotyczy funkcjonariuszy publicznych.
Prawo handlowe w systemie kontynentalnym reguluje Kodeks handlowy. Prawo handlowe reguluje stosunki prawne pomiędzy osobami, które zawodowo trudnią się obrotem szeroko pojętych towarów (obrotem gospodarczym). Podlegają mu przedsiębiorcy oraz wszelkie czynnością z nim związane.
Przepisy mówiące o powstawaniu i wygasaniu zobowiązań podatkowych reguluje prawo podatkowe. Jest częścią prawa finansowego. Normy reguluje Ordynacja podatkowa, która zawiera szczegółowe informacje dotyczące postępowania podatkowego, kontroli oraz tajemnicy skarbowej. Prawo finansowe z kolei jest szerszym pojęciem i mówi o gospodarce finansowej państwa, w tym o uchwalaniu budżetu.
Wcześniej wspomnieliśmy również o prawie rodzinnym, które należy do działu cywilnego. Jest to dosyć specyficzna gałąź, która reguluje stosunki w rodzinie i jej prawidłowe funkcjonowanie. Przepisy reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny i ustawy. Podejmuje takie zagadnienia jak władza rodzicielska, obowiązek alimentacyjny, adopcja, małżeństwo itd.
Każdy problem z prawem można rozwiązać przy pomocy doświadczonego radcy prawnego, adwokata, notariusza lub prawnika. Warto wiedzieć czym różnią się te poszczególne zawody. Jeżeli masz wątpliwości, czujesz się poszkodowany, umów się a poradę w Twoim, która z pewnością rozwieje wszelkie dylematy. Wsparcie przyda się nie tylko na etapie procesu, ale także na etapie konsultacji umów, polubownego załatwiania sprawy czy sporządzania pism.